Καινοτομία, Επενδύσεις, Ανάπτυξη: Οδηγώντας το Μέλλον των Επιχειρήσεων

Η Βιομηχανία της Θεσσαλίας αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους πυλώνες της οικονομίας της περιφέρειας, συμβάλλοντας καθοριστικά στην απασχόληση και στην οικονομική ανάπτυξη.

Η Θεσσαλία διαθέτει μια διαφοροποιημένη βιομηχανική βάση, με ισχυρή παρουσία σε κλάδους όπως η μεταλλουργία, η βιομηχανία τροφίμων και ποτών, καθώς και η παραγωγή δομικών υλικών. Στο Βόλο, στη Λάρισα και στη Καρδίτσα λειτουργούν οργανωμένες βιομηχανικές περιοχές που συνεισφέρουν στην οικονομική ανάπτυξη της περιφέρειας και παρέχουν σημαντικές ευκαιρίες απασχόλησης. 

Ωστόσο, σύμφωνα με τον Περιφερειακό Δείκτη Ανταγωνιστικότητας της ΕΕ του 2022, η περιφέρεια της Θεσσαλίας, αν και βρίσκεται στη τρίτη θέση κατάταξης στην Ελλάδα, πίσω από τις δύο αστικές περιφέρειες, την Αττική και τη Κεντρική Μακεδονία, κατατάσσεται με απόσταση από το μέσο όρο, στη θέση 208 από τις 234 περιφέρειες της ΕΕ!

*Με τον περιφερειακό Δείκτη Ανταγωνιστικότητας παρατηρούμε την ικανότητα μιας περιφέρειας, να προσφέρει στις επιχειρήσεις και στους κατοίκους, ένα ελκυστικό και βιώσιμο περιβάλλον διαβίωσης και εργασίας. Αυτός ο δείκτης μας προσφέρει καλύτερη κατανόηση των διαφορετικών επιπέδων ανταγωνιστικότητας στις περιφέρειες της ΕΕ και αποτελεί πολύτιμο εργαλείο για τη βελτίωση της χάραξης πολιτικής. 

Τι δείχνει η θέση 208 της περιφέρειας Θεσσαλίας από τις 234 Περιφέρειες της ΕΕ; Ότι χρειάζεται ανοδική σύγκλιση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με στόχο τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος που προσελκύει επενδύσεις και προσφέρει ποιότητα ζωής για τους κατοίκους και τους εργαζόμενους. 

Οι επενδύσεις, αν και απαραίτητες, δεν αρκούν. Πρέπει να διατηρηθεί και να αναπτυχθεί το ανθρώπινο δυναμικό της περιφέρειας, καθώς η διαθεσιμότητα εξειδικευμένων εργαζομένων είναι το sine qua non για την προσέλκυση μεγάλων επενδύσεων. 

Η γήρανση του εργατικού δυναμικού σε συνδυασμό με το brain drain των τελευταίων ετών έχει δημιουργήσει κενά σε κρίσιμες ειδικότητες. Η προσέλκυση και διατήρηση ταλέντων, καθώς και η συνεχής κατάρτιση του υπάρχοντος προσωπικού, είναι ζωτικής σημασίας για το μέλλον της βιομηχανίας. 

Σε αυτό το πρόβλημα θα πρέπει να εντάξουμε και το χαμηλό ποσοστό ‘τεχνικών ειδικοτήτων’ που σχετίζονται άμεσα με τη βιομηχανία. Είναι αξιοσημείωτο ότι, αν και υπάρχει δομή που παρέχει εκπαίδευση σε έναν τομέα με μεγάλη επιχειρηματική συγκέντρωση στη Θεσσαλία, όπως στην ειδικότητα των "Τεχνιτών Μεταλλικών Κατασκευών", δεν δημιουργούνται εκπαιδευτικά τμήματα εδώ και μία πενταετία, διότι δεν επιλέγεται η ειδικότητα αυτή, από τους νέους.

Σημαντική πρόκληση είναι ο τεχνολογικός εκσυγχρονισμός και ο ψηφιακός μετασχηματισμός. Η υιοθέτηση τεχνολογιών αιχμής, όπως η ρομποτική, η τεχνητή νοημοσύνη και το διαδίκτυο των πραγμάτων, είναι απαραίτητα για την αύξηση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας. Για να τελεσφορήσει όμως ο ψηφιακός μετασχηματισμός, απαιτούνται σωστές υποδομές. Πόσο σημαντικό είναι να έχουμε σταθερό και γρήγορο ίντερνετ στο σπίτι μας; Ας φανταστούμε πόσο σημαντικό είναι για μία Βιομηχανία!

Μιας και αναφερόμαστε στις υποδομές, οι πρόσφατες φυσικές καταστροφές, όπως οι καταιγίδες "Daniel" και "Elias", ανέδειξαν την ανάγκη για καλύτερη προετοιμασία. Η ολοκλήρωση του αυτοκινητόδρομου Ε65 αποτελεί ένα θετικό βήμα, αλλά απαιτούνται περαιτέρω επενδύσεις. Μακροπρόθεσμες συνεργασίες των "γειτονικών δημογραφικών δίπολων", όπως αυτά της Λάρισας-Βόλου και των Τρικάλων-Καρδίτσας, μπορούν να ενισχύσουν τη συνοχή και τη βιωσιμότητα της περιφέρειας. 

Επίσης, η λειτουργία ενός προαστιακού σιδηροδρόμου που θα συνδέει τις μεγάλες πόλεις της Περιφέρειας Θεσσαλίας, θα συμβάλει στη διευκόλυνση μετακινήσεων εργατικού δυναμικού από πόλη σε πόλη και στην αύξηση της ελκυστικότητας της περιοχής για επενδύσεις.

Η πρόσβαση σε χρηματοδότηση και κεφάλαια για επενδύσεις αποτελεί διαχρονική πρόκληση, ιδιαίτερα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της Θεσσαλικής βιομηχανίας. Η αξιοποίηση ευρωπαϊκών και εθνικών χρηματοδοτικών εργαλείων, είναι κρίσιμη για τον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη του κλάδου. Έως τα τέλη Δεκεμβρίου 2024 είχαν εκταμιευθεί 18,1 δισ. ευρώ από το σύνολο των 36 δισ ευρώ κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης που είναι δεσμευμένα για τη χώρα μας, σημειώνοντας μία αξιοσημείωτη επίδοση. Τα υπόλοιπα όμως θα πρέπει να εκταμιευθούν έως το τέλος του 2026 και πρέπει να τα αξιοποιήσουμε για να μην χαθεί η ευκαιρία. 

Παράλληλα, η ενίσχυση της εξωστρέφειας και η διείσδυση σε νέες αγορές του εξωτερικού αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα. Η βελτίωση της ποιότητας και της προστιθέμενης αξίας των προϊόντων, σε συνδυασμό με στοχευμένες δράσεις προώθησης, μπορούν να ενισχύσουν σημαντικά την εξαγωγική δυναμική της Θεσσαλικής βιομηχανίας. Το τριετές Στρατηγικό Σχέδιο (2025-2027) της Περιφέρειας Θεσσαλίας, για την προβολή και προώθηση των αγροδιατροφικών προϊόντων της περιοχής, είναι ένα θετικό βήμα, καθότι στον πυρήνα της οικονομίας της Θεσσαλίας βρίσκεται η ισχυρή γεωργική και κτηνοτροφική της βάση.

Τέλος, η μετάβαση σε πιο βιώσιμα μοντέλα παραγωγής, με έμφαση στην κυκλική οικονομία και τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, αποτελεί επιτακτική ανάγκη. 

Συμπερασματικά, η Θεσσαλία καλείται να εκσυγχρονιστεί, να επιταχύνει τις μεταρρυθμίσεις και να επιδιώξει μια ολοκληρωμένη αναπτυξιακή στρατηγική που θα αξιοποιεί τα ισχυρά της σημεία για να επιτύχει την ανοδική σύγκλιση, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Το μέλλον της βιομηχανίας μας, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από αυτές τις μεταρρυθμίσεις. Η Θεσσαλική βιομηχανία μπορεί να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά της και να αποτελέσει βασικό μοχλό ανάπτυξης για την περιφέρεια τις επόμενες δεκαετίες, εφόσον προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες και αξιοποιήσει τις ευκαιρίες που αναδύονται. 

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία της Eurostat για το 2022, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Περιφέρειας Θεσσαλίας ανέρχεται σε 18.500 ευρώ και αντιστοιχεί στο 54% του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και στο 90% του εθνικού μέσου όρου. Μπορούμε να πάμε καλύτερα,  με αναπτυξιακές πολιτικές και θαρραλέες επενδύσεις στην καινοτομία, το ανθρώπινο δυναμικό και τις υποδομές, με στόχο την οικονομική και κοινωνική μας ευημερία.

Αυτή είναι άλλωστε και η αποστολή του Συνδέσμου Βιομηχανιών Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδος - ΣΒΘΣΕ: 

η ισχυρή και υπεύθυνη συμβολή του, στην οικονομική και κοινωνική ευημερία της Κεντρικής Ελλάδας, με σεβασμό απέναντι στον άνθρωπο και στο περιβάλλον.

Ο Κλειτσογιάννης Βασίλειος είναι Γενικός Διευθυντής και Μέλος Διοικητικού Συμβουλίου του Συνδέσμου Βιομηχανιών Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδος – ΣΒΘΣΕ. Είναι Μέλος Διοικητικού Συμβουλίου της Αναπτυξιακής Εταιρείας Διαχείρισης Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων – ΑΕΔΕΠ.
Αποφοίτησε με άριστα και πρώτος στη σειρά του, από το τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης (πρώην Πολιτικό Νομικής), της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών, του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με κατεύθυνση «Διοικητική Επιστήμη και Δημόσιο Δίκαιο».
Είναι κάτοχος Executive MBA, Διατμηματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών και του Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών, του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.